Εξωκρινής Παγκρεατική Ανεπάρκεια στον σκύλο

          Αγαπητοί αναγνώστες στο άρθρο αυτού του μήνα θα αναφερθούμε στην εξωκρινή ανεπάρκεια του παγκρέατος στον σκύλο. Όπως είναι γνωστό το πάγκρεας έχει διπλό ρόλο, από τη μία πλευρά είναι υπεύθυνο για τη έκκριση της ινσουλίνης, ορμόνης που ρυθμίζει το επίπεδο του ζαχάρου στο αίμα και από την άλλη εκκρίνει διάφορα ένζυμα στο έντερο τα οποία είναι υπεύθυνα για την πέψη των λιπών από τις τροφές. Όταν κάποια από αυτές τις λειτουργίες του διαταραχθεί τότε εμφανίζονται ο σακχαρώδης διαβήτης και η εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια.

       Ως εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια χαρακτηρίζεται το χρόνιο καχεξιογόνο νόσημα του σκύλου, που επέρχεται μετά από ατροφία ή καταστροφή μεγάλου τμήματος (πάνω από 85%)του παγκρεατικού ιστού και που χαρακτηρίζεται από κακή πέψη των τροφών και δευτερογενώς προκαλούμενη κακή απορρόφησή τους. Με άλλα λόγια ο σκύλος μας χάνει βάρος ενώ τρώει ,ίσως και παραπάνω από το κανονικό, και ως ιδιοκτήτες δεν βλέπουμε κάποια εμφανή συμπτώματα κάποιας αρρώστιας.

       Η συνηθέστερη αιτία της νόσου στο σκύλο είναι η ατροφία των αδενοκυψελών του παγκρέατος, η αιτιολογία της οποίας δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως. Πιθανολογείται ότι οφείλεται σε διατροφικές διαταραχές, κληρονομικές ανωμαλίες, τοξικώσεις και ανοσολογικής αιτιολογίας η ιογενή  νοσήματα. Σε σκύλους μεγαλύτερης ηλικίας ως πιθανή αιτία θεωρείται η προοδευτική καταστροφή του παγκρεατικού ιστού εξαιτίας μιας χρόνιας παγκρεατίτιδας η οποία συνοδεύεται και από την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη. Η εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια των νεαρών σκύλων που συνοδεύεται από σακχαρώδη διαβήτη οφείλεται σε συγγενή ατροφία του παγκρέατος.

         Στην εξωκρινή παγκρεατική ανεπάρκεια του σκύλου, λόγω της έλλειψης παγκρεατικών υγρών, εξαιτίας της καταστροφής του μεγαλύτερου τμήματος του παγκρεατικού ιστού, παρατηρείται αρχικά κακή πέψη των συστατικών της τροφής. Καθώς η ασθένεια προχωράει, η κατάσταση του ζώου επιβαρύνεται , καθόσον τα συμπτώματα του ζώου δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της κακής πέψης των τροφών αλλά και της κακής απορρόφησης των συστατικών της τροφής. Η κακή απορρόφηση της τροφής παρουσιάζεται λόγω μορφολογικών και λειτουργικών μεταβολών του βλεννογόνου του λεπτού εντέρου. Οι μορφολογικές μεταβολές αφορούν σε ατροφία των λάχνων του λεπτού εντέρου λόγω έλλειψης του παγκρεατικού υγρού το οποίο έχει τροφική επίδραση πάνω στις λάχνες του εντέρου. Οι λειτουργικές μεταβολές οφείλονται σε διαταραχές των ενζύμων του εντερικού βλεννογόνου καθώς και στην βακτηριακή υπερανάπτυξη , η οποία συμβαίνει λόγω της απουσίας του παγκρεατικού υγρού το οποίο έχει και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Επίσης πολλές φορές στο σκύλο συνυπάρχει και ο σακχαρώδης διαβήτης, ο οποίος πιθανολογείται ότι είναι αποτέλεσμα των ορμονικών διαταραχών που συμβαίνουν λόγω της κακής πέψης και απορρόφησης των τροφών. Η έλλειψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων που παρατηρείται στις εξετάσεις αίματος οφείλεται και αυτή στην κακή απορρόφηση των συστατικών της τροφής. Λόγω των ελλείψεων και των ορμονικών μεταβολών που παρατηρούνται, η κατάσταση του ζώου επιδεινώνεται και εμφανίζονται και άλλες νοσολογικές καταστάσεις όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και οι διάφορες αβιταμινώσεις τα οποία κάνουν την πρόγνωση της νόσου ιδιαίτερα σοβαρή.

        Τα συμπτώματα της εξωκρινής παγκρεατικής ανεπάρκειας είναι αποτέλεσμα των ορμονικών και λειτουργικών διαταραχών που αναφέραμε παραπάνω. Έτσι τα σκυλιά είναι αδύνατα εως τα όρια της απίσχνανσης ενώ τρέφονται με κανονική ποσότητα τροφής, παρουσιάζουν κοπροφαγία η αλλοτροφαγία δηλαδή τρώνε τα ίδια τους τα κόπρανα η οτιδήποτε άλλο (πέτρες, χώμα, χαρτιά κ.α.) στην προσπάθεια τους πάρουν τις απαραίτητες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία που χρειάζονται. Επίσης παρατηρούνται πολυδιψία και πολυουρία που σχετίζονται με τον σακχαρώδη διαβήτη. Τα κόπρανα των σκύλων με εξωκρινή παγκρεατική ανεπάρκεια είναι συνήθως πολτώδη ή διαρροϊκά και σε μεγάλες ποσότητες και έχουν τη μυρωδιά του χαλασμένου βουτύρου λόγω του ότι δεν απορροφώνται τα συστατικά της τροφής και τα λίπη δεν διασπώνται οπότε λαμβάνει χώρα μια αναερόβια ζύμωση τους από τους μικροοργανισμούς που έχουν αναπτυχθεί στο έντερο και γι’ αυτό έχουν αυτή τη μυρωδιά. Ακόμα μπορεί να παρουσιαστούν βορβορυγμοί οι οποίοι να είναι ιδιαίτερα έντονοι λόγω αυτής της ζύμωσης.

      Η διάγνωση είναι δύσκολη και συνήθως τίθεται μετά από καλή κλινική εξέταση, δίνοντας ιδιαίτερη βάση στο ιστορικό του σκύλου, καθώς και στον αποκλεισμό άλλων ασθενειών με παρόμοια συμπτώματα όπως είναι η βακτηριδιακή υπερανάπτυξη, η ύπαρξη παρασίτων στο έντερο, χρόνιες εντεροπάθειες, τα νεοπλάσματα η ατροφία των λαχνών. Επίσης μια ακτινογραφία ή ένα υπερηχογράφημα της κοιλίας θα μας βοηθούσε να αποκλείσουμε κάποια νεοπλάσματα η τοπογραφικές ανωμαλίες του εντέρου ιδιαίτερα στα μεγαλύτερα σε ηλικία ζώα. Οι συνήθεις αιματολογικές και βιοχημικές παράμετροι που ελέγχουμε στις εξετάσεις αίματος βρίσκονται μέσα στα φυσιολογικά όρια. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί το TLI test το οποίο θεωρείται αρκετά αξιόπιστο και μας βοηθά να σιγουρέψουμε τη διάγνωση. Επίσης ενδείξεις μας προσφέρει και η εξέταση των κοπράνων του ζώου για το αν περιέχουν αδιάσπαστα μόρια λίπους σε μεγάλες ποσότητες.

        Η θεραπεία της νόσου περιλαμβάνει τόσο διαιτητικά όσο και φαρμακευτικά μετρά. Τα διαιτητικά περιλαμβάνουν την χορήγηση  τροφής εύπεπτης με πρωτεΐνες υψηλής θρεπτικής αξίας και με χαμηλά λιπαρά ώστε το ζώο να μπορεί να παίρνει τα στοιχεία που χρειάζεται. Τα φαρμακευτικά μέτρα περιλαμβάνουν την χορήγηση παγκρεατικών ενζύμων από το στόμα για όλη του τη ζωή. Τα παγκρεατικά ένζυμα κυκλοφορούν στο εμπόριο με τη μορφή κάψουλας για ανθρώπινη κατανάλωση και η τιμή τους είναι υψηλή, εναλλακτικά οι ιδιοκτήτες μπορούν να προμηθεύονται το πάγκρεας ζώων από τα σφαγεία και να το διατηρούν στον καταψύκτη. Επίσης χορηγούνται αντιβιοτικά για να σταματήσει η υπερανάπτυξη των βακτηρίων . Τέλος αν υπάρχει και άλλη νόσος όπως σακχαρώδης διαβήτης αντιμετωπίζεται και αυτή με την ανάλογη θεραπεία