Παθήσεις του νεφρού στον σκύλο

Ο νεφρός είναι ένα πολύ σημαντικό όργανο για τον οργανισμό, αποτελεί το φίλτρο το οποίο καθαρίζει το αίμα από όλες τις βλαβερές τοξίνες βοηθώντας τον οργανισμό να παραμένει υγιής.  Λόγω του ρόλου του κάθε βλάβη του νεφρού μπορεί να απειλήσει τη ζωή του ζώο. Οι ασθένειες του νεφρού μπορεί να είναι οξείες η χρόνιες παθήσεις, στις οξείες καταστάσεις τα συμπτώματα εμφανίζονται ξαφνικά ενώ στις χρόνιες εμφανίζονται σε μεγαλύτερη χρονική περίοδο και συνήθως περνούν απαρατήρητα μέχρι να εμφανιστεί η νεφρική ανεπάρκεια.

     Τα αίτια είναι πολλά, το κυριότερο είναι η ηλικία. Με τα χρόνια ο νεφρός δουλεύει όλο και λιγότερο γι’ αυτό πρέπει σε τακτά χρονικά διαστήματα να ελέγχουμε τη λειτουργία του με εξετάσεις αίματος και να προσέχουμε τη διατροφή του ώστε να μην επιβαρύνουμε τη λειτουργία του. Άλλη σημαντική αιτία είναι οι διάφορες μολύνσεις από βακτήρια , μύκητες ή ιούς. Αυτές εάν δεν αντιμετωπιστούν γρήγορα και αποτελεσματικά οδηγούν σε νεφρική ανεπάρκεια και στο θάνατο του ζώου. Επίσης σημαντική αιτία είναι οι διάφορες τοξικές ουσίες με σημαντικότερη το αντιψυκτικό υγρό για τα ψυγεία των αυτοκινήτων το οποίο μέσα σε 24 ώρες καταστρέφει τελείως τα νεφρά εάν δεν χορηγηθεί γρήγορα το αντίδοτο. Σημαντικά είναι και τα τραύματα των νεφρών τα οποία συμβαίνουν μετά από τροχαία ατυχήματα η πτώσεις από μεγάλο ύψος και τα οποία χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση και πιθανώς χειρουργική επέμβαση για να διορθωθεί το τραύμα.

    Άλλα αίτια τα οποία σχετίζονται περισσότερο με χρόνιες βλάβες του νεφρού είναι ο καρκίνος, η αμυλοείδωση , ο οργανισμός λόγω ανωμαλιών στον μεταβολισμό του παράγει μια πρωτεΐνη το αμυλοειδές η οποία και φράσσει το νεφρό, συγγενής ανωμαλίες του νεφρού, αυτοάνοσα νοσήματα ( ο οργανισμός επιτίθεται στα ίδια του τα όργανα) και παράσιτα ( Dictyophyma renale  ανήκει στην τάξη των νηματωδών σκουληκιών και προσβάλει συνήθως το δεξιό νεφρό).

     Τα συμπτώματα μιας ασθένειας του νεφρού είναι ποικίλα και απαντώνται και σε άλλες ασθένειες οργάνων όπως είναι το πάγκρεας , το συκώτι κ.α. Σε χρόνιες παθήσεις μπορεί τα πρώτα συμπτώματα να περάσουν απαρατήρητα καθώς η ένταση τους είναι χαμηλή. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι: ανορεξία, εμετός, απώλεια βάρους, λήθαργος, διάρροια, καμπούριασμα της πλάτης, κακή όψη τριχώματος. Επίσης στα συμπτώματα περιλαμβάνονται, ανάλογα με το στάδιο που βρίσκεται η ασθένεια, η αυξημένη πρόσληψη νερού( πολυδιψία), η αυξημένη συχνότητα ούρησης( πολυουρία) ή η μείωση της(ολιγοουρία) ή ακόμα και η διακοπή της ούρησης ( ανουρία). Επίσης παρατηρείται η ούρηση κατά τη διάρκεια της νύχτας καθώς και η παρουσία αίματος στα ούρα, ιδίως σε καταστάσεις φλεγμονής.

        Κατά την κλινική εξέταση του ζώου μπορούμε να παρατηρήσουμε, αναιμία, πόνο κατά την ψηλάφηση στην περιοχή των νεφρών, έλκη στο στόμα ( τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας), δύσοσμη αναπνοή καθώς και οιδήματα στα πόδια και στο χαμηλότερο σημείο της κοιλίας.

        Η διάγνωση της ασθένειας θα βασιστεί στο ιστορικό του ζώου, τα αποτελέσματα της κλινικής εξέτασης καθώς και σε αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων τόσο του αίματος όσο και των ούρων. Στο αίμα ελέγχουμε των αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων καθώς τα νεφρά παράγουν μία ορμόνη (ερυθροποιητήνη) η οποία είναι υπεύθυνη για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, βλάβη των νεφρών σημαίνει ελλιπή παραγωγή της ορμόνης και κατά συνέπεια αναιμία. Επίσης την λειτουργία των νεφρών μπορούμε να τη δούμε μετρώντας τις πρωτεΐνες στον ορό του αίματος, την κρεατινίνη καθώς και την ουρία, αύξηση των τιμών τους σημαίνει κάποια βλάβη του νεφρού. Στα ούρα εξετάζουμε το ίζημα για να δούμε αν υπάρχει αίμα ή κύτταρα που να δηλώνουν φλεγμονή η κρύσταλλοι οι οποίοι σημαίνουν ότι υπάρχουν πέτρες στα νεφρά. Επίσης εάν μια πρωτεΐνη η αλβουμίνη είναι σε μεγάλες ποσότητες στα ούρα σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλημα με το νεφρό. Επίσης πολλές πληροφορίες μας δίνουν οι ακτινογραφίες του νεφρού καθώς και το υπερηχογράφημα, τα οποία μπορούν να μας δείξουν την ύπαρξη πετρών, αποστημάτων  η ακόμα και πληγών στο νεφρό.

     Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο της νόσου καθώς και από το στάδιο που βρίσκεται η εξέλιξη της. Σε οξείες καταστάσεις προέχει η ενυδάτωση του ζώου, η απομάκρυνση των τοξινών ,εάν αυτό είναι το αίτιο. Η ενυδάτωση γίνεται με τη χορήγηση υγρών ενδοφλεβίως, επίσης τα διουρητικά θα βοηθήσουν στη γρήγορη απομάκρυνση των τοξινών ώστε η βλάβη που προκαλούν να είναι η ελάχιστη δυνατή. Η χορήγηση αντιβιοτικών βοηθάει σε περίπτωση που ο αιτιολογικός παράγοντας είναι κάποιο βακτήριο. Σε περίπτωση εμετών χορηγούνται αντιεμετικά. Η διατροφή του πρέπει να έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες αλλά αυτές να είναι υψηλής βιολογικής αξίας. Σε χρόνιες καταστάσεις σημαντικό ρόλο παίζει η διατροφή του ζώου η οποία πρέπει να μην επιβαρύνει το νεφρό αλλά ταυτόχρονα να του προσφέρει τις απαραίτητες βιταμίνες και ενέργεια που χρειάζεται. Σημαντικό είναι να έχει πάντα νερό στη διάθεση γιατί ο κίνδυνος αφυδάτωσης είναι μεγάλος. Τέλος πρέπει να γίνονται συχνά εξετάσεις αίματος για να ελέγχεται η πορεία της ασθένειας, επίσης μπορεί να χορηγηθεί ερυθροποιητίνη σε περιπτώσεις σοβαρής αναιμίας.

       Η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική εάν αρχίσει στα πρώτα στάδια της ασθένειας γι αυτό είναι απαραίτητος ο έλεγχος του ζώου μας από τον κτηνίατρο ,ιδίως εάν παρουσιάζει κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέραμε παραπάνω. Ακόμα και σε χρόνιες καταστάσεις με τη σωστή αγωγή ο σκύλος μας μπορεί να ζήσει αρκετά χρόνια.

Ο τύφος στον σκύλο

        Ο τύφος είναι μια μολυσματική-μεταδοτική ασθένεια του σκύλου και ιδίως των κουταβιών ηλικίας 2-4 μηνών. Μπορούν να μολυνθούν και μεγαλύτερης ηλικίας σκύλοι αλλά τα συμπτώματα είναι πιο ήπια. Υπεύθυνος για την αρρώστια είναι ένας ιός της οικογένειας των Parvoviridae,(CPV-2) είναι συγγενής ιός με αυτόν της πανλευκοπενίας της γάτας . Ο ιός είναι ανθεκτικός στο εξωτερικό περιβάλλον και μπορεί να αντέξει για χρόνια μέσα σε κόπρανα άρρωστου σκύλου. Τα συνηθισμένα απολυμαντικά ( χλωρίνη ) τον καταστρέφουν με ευκολία. Η ασθένεια εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ  τη δεκαετία του 70 και πιστεύεται ότι πρόκειται για μετάλλαξη του ιού της γάτας που προσαρμόστηκε στο σκύλο. ¨Όπως είπαμε είναι ευαίσθητοι στη μόλυνση οι νεαροί σκύλοι ηλικίας 2-4 των οποίων οι μάνες δεν ήταν εμβολιασμένες ενώ οι μεγαλύτερης ηλικίας περνούν μια πιο ήπιας μορφής ασθένεια.

          ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ : Ο ιός αναπτύσσεται στα επιφανειακά κύτταρα του εντέρου και πιστεύεται ότι η διείσδυση του ευνοείται από τη ύπαρξη και ενός άλλου ιού (corona) . Στην αρχή εμφανίζεται ανορεξία και απάθεια η οποία ακολουθείται από την εμφάνιση του εμετού ,ο οποίος στην αρχή είναι με υπολείμματα τροφής για να γίνει στη συνέχεια κιτρινωπός και αφρώδης. Η διάρροια  εμφανίζεται 12-24 ώρες μετά τον εμετό και στην αρχή έχει χρώμα καφέ-κίτρινο για να γίνει αργότερα αιμορραγική . Η θερμοκρασία του ζώου είναι ανεβασμένη στην αρχή και μπορεί να φτάσει μέχρι 40-41 βαθμούς Κελσίου. Εξαιτίας των συνεχών εμετών και της διάρροιας το σκυλί αφυδατώνεται γρήγορα με αποτέλεσμα ο θάνατος να έρθει 48 εως 72 ώρες μετά τα συμπτώματα εάν δεν γίνει θεραπεία.

       Στα πολύ νεαρά κουτάβια μπορεί να εμφανιστεί η μυοκαρδική μορφή της ασθένειας όπου ο ιός προσβάλλει την καρδία . Στην αρχή εμφανίζεται μια κατάσταση αδιαθεσίας  η οποία ακολουθείται απότομα από δύσπνοια  προσπάθειες για εμετό και καρδιακές αρρυθμίες . Ο θάνατος είναι γρήγορος εξαιτίας της καρδιακής ανεπάρκειας .

         Στα ενήλικα ζώα ο τύφος εξελίσσεται με ήπια συμπτώματα. Τα ζώα παρουσιάζουν σημάδια μιας γαστρεντερίτιδας , τα οποία πολλές φορές περνούν απαρατήρητα.

          ΘΕΡΑΠΕΙΑ : Ο τύφος προκαλείται από έναν ιό οπότε δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο αντιβιοτικό που να τον εξαλείφει . Η θεραπεία είναι μόνο συμπτωματική , δηλαδή προσπαθούμε να μειώσουμε την βαρύτητα των συμπτωμάτων και τις επιπλοκές τους. Έτσι  στα κουτάβια που παρουσιάζουν τα συμπτώματα χορηγούμε ορό ενδοφλέβια η στο δέρμα εως και δύο φορές την ημέρα χορηγούμε αντιβιοτικά για να προλάβουμε τις βακτηριδιακές επιμολύνσεις ,αντιεμετικά και αντιδιαρροϊκά  φάρμακα για να περιορίσουμε την αφυδάτωση. Η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει και πέντε – έξι μέρες ωσότου υποχωρήσουν τα συμπτώματα και το σκυλί αρχίσει να τρώει και  πάλι.

            ΠΡΟΛΗΨΗ: Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη και αυτή γίνεται μέσω των εμβολιασμών. Καλό είναι να εμβολιάζεται και η μητέρα κάθε χρόνο ώστε να μεταδίδει αντισώματα στα κουτάβια τα οποία τα προφυλάσσουν τον πρώτο μήνα μέχρι να αρχίσουμε τους εμβολιασμούς στα κουτάβια. Ο εμβολιασμός πρέπει να αρχίζει στις σαράντα μέρες μετά  τη γέννα ώστε στις δώδεκα εβδομάδες που εξαντλούνται τα μητρικά αντισώματα να μπορούν τα νεαρά σκυλάκια να παράγουν τα δικά τους. Επίσης τα κουτάβια πρέπει να είναι σε περιορισμένο χώρο για τους πρώτους μήνες της ζωής τους ώστε να αποφεύγεται η επαφή με άλλα ενήλικα σκυλιά τα οποία μπορεί να είναι φορείς του ιού.  Καλό θα ήταν και ο χώρος που θα μείνουν τα κουτάβια να απολυμανθεί πριν μπουν αυτά μέσα. Επίσης όταν αγοράζουμε ένα σκυλί καλό θα ήταν να κοιτάμε εάν η μητέρα ήταν εμβολιασμένη ,εάν δεν έχει εμβολιαστεί τον τελευταίο χρόνο θα πρέπει να αρχίσουμε τον εμβολιασμό του κουταβιού άμεσα . Επίσης υπάρχουν και τεστ τα οποία μπορούν να γίνουν και να μας δείξουν εάν το σκυλί έχει τον ιό του τύφου πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα. Έτσι μπορούμε να αρχίσουμε τη θεραπεία αμέσως , ώστε να περάσει το σκυλί την αρρώστια όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα.

        Τα σκυλιά που αναρρώνουν από την ασθένεια  πρέπει να τρέφονται με ειδικής συστασης τροφές είναι πιο ευπεπτες και δεν επιβαρύνουν το πεπτικό σύστημα. Εάν καταστραφεί μεγάλο μέρος του εντερικού βλεννογόνου  το σκυλί θα πρέπει να τρέφεται με την ειδική αυτή τροφή όλη του τη ζωή  για να μπορέσει να αναπτυχθεί σωστά και να μην είναι καχεκτικό

Επιληψία στον σκύλο

   Αγαπητοί αναγνώστες σήμερα θα μιλήσουμε για την επιληψία στον σκύλο, την διάγνωση της , τα αίτια της και την θεραπεία της. Η επιληψία ανήκει στις παθήσεις του νευρικού συστήματος που χαρακτηρίζονται ως παροξυστικά σύνδρομα. Ως επιληψία ορίζεται το αποτέλεσμα παροξυστικής αλλά συντονισμένης εκπόλωσης μιας ή περισσοτέρων ομάδων το φλοιού ή των υποφλοιωδών περιοχών του εγκεφάλου και χαρακτηρίζεται από διαταραχές της συνείδησης και της συμπεριφοράς σε συνδυασμό με απροαίρετη κινητική συμπεριφορά.

   Η επιληψία χωρίζεται στην ιδιοπαθής ή πρωτογενή επιληψία και στην επίκτητη ή δευτερογενής επιληψία. Η πρωτογενής επιληψία οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες  και εμφανίζεται νωρίς στη ζωή του σκύλου , από 6 μηνών εως 2-3 χρονών. Πολλές φορές η ακριβή αιτιολογία της είναι άγνωστη για αυτό λέγεται και ιδιοπαθής. Η δευτερογενής επιληψία είναι συνήθως το αποτέλεσμα κάποιας άλλης ασθένειας ή τραυματισμού. Η διαφορά της με την πρωτογενή είναι ότι μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία του ζώου και συνήθως προϋπάρχουν σημάδια μιας ασθένειας.  Τα συνήθη αίτια είναι μεταβολικά νοσήματα ( ηπατική εγκεφαλοπάθεια, υπογλυκαιμία, υπασβεστιαιμία κ.α.), λοιμώδη νοσήματα (λύσσα, μόρβα, ερλιχίωση, μύκητες  , τοξόπλασμα), τέλος είναι οι τραυματισμοί του εγκεφάλου και οι δηλητηριάσεις με βαριά μέταλλα, φυτοφάρμακα κ.α.

   Το μοναδικό σύμπτωμα της επιληψίας είναι οι επιληπτικές κρίσεις. Αυτές χωρίζονται σε γενικευμένες βαριάς μορφής και σε εντοπισμένες που μπορεί να είναι απλέ ς κινητικές ,σύνθετες ή ψυχοκινητικές και απλές ή σύνθετες με δευτερογενή γενίκευση. Το 80% των επιληπτικών σκύλων εμφανίζει τις γενικευμένες βαριάς μορφής κινητικές κρίσεις. Αυτές χαρακτηρίζονται από διαταραχές της συνείδησης, τονικούς, κλονικούς ή τονικοκλονικούς μυϊκούς σπασμούς και απροαίρετη ούρηση και αφόδευση. Οι κρίσεις μπορεί να εμφανίζονται μια φορά το 24ωρο ( μεμονωμένες), να είναι περισσότερες από μια για το ίδιο χρονικό διάστημα(ομαδικές) η να επαναλαμβάνονται σε διάστημα μισής ώρας(επιληπτική κατάσταση).

    Στην επιληπτική κρίση διακρίνουμε τρία στάδια, το πρόδρομο ή αύρα, το κύριο και το μετεπιληπτικό. Στην αύρα ο σκύλος συνήθως παρουσιάζει ανησυχία , άσκοπη περιπλάνηση και συνεχή γαβγίσματα , ενώ αναζητά την παρουσία του ιδιοκτήτη του. Σε πολλά ζώα αυτό απουσιάζει ή περνάει απαρατήρητο από τον ιδιοκτήτη. Στο κύριο στάδιο η κρίση διαρκεί από 30 δευτερόλεπτα μέχρι μερικά λεπτά και χαρακτηρίζεται από τονικούς ή κλονικούς σπασμούς ακράτεια ούρων και κοπράνων. Κατά τη διάρκεια του τρίτου σταδίου οι σκύλοι παρουσιάζουν ανησυχία, αποπροσανατολισμό, κατάπτωση, πολυφαγία και πολυδιψία. Τα συμπτώματα του μετεπιληπτικού σταδίου μπορεί να διαρκέσουν από λίγα λεπτά μέχρι 24 ώρες.

   Οι απλές ή σύνθετες επιληπτικές κρίσεις που  απαντώνται στο υπόλοιπο 20% των επιληπτικών σκύλων, οφείλονται συνήθως σε εστιακή οργανική εγκεφαλοπάθεια και κλινικά εκδηλώνονται με εντοπισμένη κινητική δραστηριότητα (σπασμοί ομάδας μυών) αυτόνομη δραστηριότητα και διαταραχές της συμπεριφοράς, που μπορεί να διαρκέσουν για αρκετές ώρες.

    Η διάγνωση βασίζεται στην λεπτομερή  περιγραφή του ιδιοκτήτη. Η νευρολογική εξέταση, οι βιοχημικές και αιματολογικές εξετάσεις καθώς και εξειδικευμένες διαγνωστικές τεχνικές όπως η μαγνητική τομογραφία και ο έλεγχος του εγκεφαλονωτιαίου υγρού βοηθούν στον καθορισμό του αίτιου των κρίσεων.

   Η επιληψία είναι μια ανίατη νόσος και αυτό πρέπει να το κατανοήσει ο ιδιοκτήτης, παρόλα τα φάρμακα που κυκλοφορούν υπάρχει η πιθανότητα κάποια στιγμή να επανεμφανίσει τα συμπτώματα. Στόχος της φαρμακευτικής αγωγής είναι είτε να εξάλειψη τις επιληπτικές κρίσεις μειώσει στο ελάχιστο την εμφάνιση τους χωρίς ιδιαίτερες παρενέργειες για το ζώο. Για αυτό το λόγο η αντιεπιληπτική αγωγή δεν είναι απαραίτητη σε σκύλους που παρουσιάζουν 1-2 κρίσεις σε διάστημα 6 μηνών. Η αγωγή αρχίζει αν οι κρίσεις επαναλαμβάνονται με συχνότητα μικρότερη των 6εβδομάδων.

    Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι δυο η φαινοβαρβιτάλη και το βρωμιούχο κάλιο. Αυτά μπορεί να δοθούν μόνα τους η σε συνδυασμό μεταξύ τους. Η φαινοβαρβιτάλη μεταβολίζεται στο συκώτι και επειδή ο ρυθμός της μεταβολισμού είναι διαφορετικός  από σκύλο σε σκύλο θα πρέπει 20 μέρες μετά την έναρξη της θεραπείας να γίνεται υπολογισμός  της συγκέντρωσης της στο αίμα και μετά να ρυθμίζεται η δόση ανάλογα με τα αποτελέσματα. Αφού γίνει η πρώτη ρύθμιση μετά θα πρέπει να γίνονται εξετάσεις κάθε εξάμηνο για να ελέγχεται η συγκέντρωση αν παραμένει στα θεραπευτικά πλαίσια η αν προκαλεί πρόβλημα στο συκώτι που είναι μία από τις παρενέργειες της φαινοβαρβιτάλης.

    Το βρωμιούχο κάλιο έχει το πλεονέκτημα ότι δεν περνάει καθόλου από το συκώτι οπότε μπορεί να δοθεί και σε ζώα που έχουν πρόβλημα με το συκώτι. Και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να γίνεται περιοδικός προσδιορισμός της συγκέντρωσης του στο αίμα και έλεγχος της λειτουργίας των νεφρών. Σε περίπτωση που η αγωγή με μία από τις δύο ουσίες αποτύχει τότε δοκιμάζεται ο συνδυασμός και τον δύο που έχει το πλεονέκτημα της μικρότερης δόσης από τα καθένα αλλά μεγαλύτερο ποσοστό έλεγχου των κρίσεων.

   Τελειώνοντας πρέπει να πούμε ότι υπάρχει και ένα ποσοστό 20-30% περίπου σκύλων που δεν ανταποκρίνονται σε κανένα είδος θεραπείας  και για αυτά εάν οι κρίσεις γίνουν πολύ συχνές υπάρχει ο κίνδυνος να πεθάνουν λόγω επιπλοκών κατά τη διάρκεια των κρίσεων είτε να προτιμηθεί η ευθανασία εάν το ζώο πλέον δεν έχει ποιότητα ζωής.