Σακχαρώδης Διαβήτης στον σκύλο

Αγαπητοί αναγνώστες στο σημερινό άρθρο μου θα αναφερθώ στον σακχαρώδη διαβήτη στον σκύλο. Είναι μια πάθηση που εμφανίζεται όλο και πιο συχνά και  συνήθως απαντάται σε μεσήλικα και υπέρβαρα ζώα. Είναι 3 τύπων, ο τύπος 1 ή ινσουλινοεξαρτώμενος οφείλεται στην αδυναμίας της ενδογενούς παραγόμενης ινσουλίνης να αποτρέψει τον σχηματισμό κετονικών σωμάτων. Η ενδογενής παραγωγή ινσουλίνης μειώνεται ή σταματά τελείως με αποτέλεσμα να είναι αναγκαία η χορήγηση ινσουλίνης για την θεραπευτική αντιμετώπιση του διαβήτη αυτού.

                  Ο διαβήτης τύπου 2 η μη ινσουλινοεξαρτώμενος, οφείλεται στην αδυναμία της παραγόμενης ινσουλίνης να ελέγξει την υπεργλυκαιμία ενώ ελέγχει ικανοποιητικά την κέτωση. Σε αυτόν τον τύπο η ινσουλίνη που παράγεται από τον οργανισμό είναι αυξημένη, μειωμένη ή φυσιολογική , δεν είναι όμως αρκετή για να αντιστρέψει την αντίσταση  στην ινσουλίνη στους περιφερειακούς ιστούς. Επίσης παρατηρείται και μια αύξηση της παραγωγής γλυκόζης από το συκώτι. Το αποτέλεσμα αυτών των δυο παραμέτρων είναι η εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η παχυσαρκία είναι ένας επιπλέον προδιαθετικός παράγοντας για την εμφάνιση της νόσου.

                    Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 3 ή δευτερογενής διαβήτης , οφείλεται στις επιπλοκές που προκαλούν διάφορα νοσήματα (παγκρεατίτιδα,υπερθυρεοειδισμός, υπερφλοιοεπινεφριδισμός) ,  ή στην χορήγηση φαρμάκων που προκαλούν αντίσταση στην ινσουλίνη (χορήγηση προγεσταγόνων). Ο δευτερογενής σακχαρώδης διαβήτης είναι συχνός στο σκύλο και στη γάτα ως επιπλοκή της παγκρεατίτιδας.

               Από την άποψη της παθοφυσιολογίας ο διαβήτης μπορεί να είναι απλός η επιλεγμένος (κετοξεωτικός). Στον απλό διαβήτη η μείωση της κατανάλωσης γλυκόζης από τους ιστούς οδηγεί στην υπεργλυκαιμία. Η υπεργλυκαιμία οδηγεί σε οσμωτική διούρηση που οδηγεί στην εμφάνιση των συμπτωμάτων του διαβήτη (πολυουρία, πολυδιψία).

              Με την πάροδο του χρόνου ο απλός διαβήτης μπορεί να εξελιχθεί σε κετοξεωτικό. Αυτό οφείλεται στο ότι η ανεπάρκεια της ινσουλίνης οδηγεί στην συσσώρευση λιπιδίων στο συκώτι με αποτέλεσμα η περίσσια αυτών να μετατρέπεται σε κετονικά σώματα τα οποία μαζί με την έντονη διούρηση μπορεί να οδηγήσουν στην έντονη αφυδάτωση και στο τέλος στην καταπληξία. Η αφυδάτωση μπορεί να επιδεινωθεί με τους εμετούς και την ανορεξία που προκαλείται από την διέγερση των χημειουποδοχέων από τα κετονικά σώματα.

              Τα συμπτώματα του απλού διαβήτη είναι η πολυουρία και η πολυδιψία, η απώλεια βάρους που είναι πιο συχνή στον σκύλο από ότι στη γάτα, η αιφνίδια

 τύφλωση από καταρράκτη  για την μεγάλη πλειοψηφία των σκύλων. Οι χρόνιες γαστρεντερικές διαταραχές μπορεί αν οφείλονται στην ύπαρξη παγκρεατίτιδας. Στον κετοξεωτικό διαβήτη στα παραπάνω συμπτώματα προστίθενται οι εμετοί , η ανορεξία , η μυϊκή αδυναμία και πολλές φορές και η άσχημη αναπνοή λόγω των κετονικών σωμάτων.

            Η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη στηρίζεται στα τυπικά κλινικά συμπτώματα  σε συνδυασμό με την υπεργλυκαιμία σε νηστικό ζώο και την γλυκοζουρία. Στον κετοξεωτικό σακχαρώδη διαβήτη στα παραπάνω ευρήματα προστίθενται και η αζωθαιμία,, η υπονατριαιμία και η υπερκαλαιμία.           

                 Η θεραπεία του κετοξεωτικού διαβήτη περιλαμβάνει 4 στάδια, σε πρώτο στάδιο είναι η χορήγηση ορών, φυσιολογικό στην αρχή και μετά ορό δεξτρόζης ανάλογα με την υπεργλυκαιμία.,το δεύτερο στάδιο είναι η χορήγηση ινσουλίνης, το τρίτο η χορήγηση ηλεκτρολυτών και το τέταρτο είναι η διόρθωση της μεταβολικής οξέωσης.

Η θεραπεία του απλού διαβήτη στηρίζεται στην χορήγηση ινσουλίνης και στην κατάλληλη προσαρμογή της διατροφής του ζώου. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι τύποι ινσουλίνης τόσο αποκλειστικά για κτηνιατρική χρήση όσο και οι διάφοροι τύποι ανθρώπινης ινσουλίνης.

           Για την επιτυχία της θεραπείας είναι απαραίτητο η συχνή παρακολούθηση του ζώου για να ρυθμίζεται η δόση της ινσουλίνης Ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να παρακολουθεί την συμπεριφορά του ζώου και να ελέγχει καθημερινά τα ούρα του για ύπαρξη κετονικών σωμάτων και γλυκοζουρία στα ούρα.. Τον πρώτο μήνα της θεραπείας πρέπει εβδομαδιαίως να υπολογίζεται η καμπύλη γλυκόζης. Σημαντικό ρόλο παίζει και η διατροφή του σκύλου. Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικές τροφές για την πάθηση.

         Η θεραπεία του μη ινσουλινοεξαρτώμενου διαβήτη στηρίζεται στα  διατροφικά μέτρα και στην χορήγηση ουσιών που  εμποδίζουν την παραγωγή της γλυκόζης στο συκώτι και την απορρόφηση της από τον πεπτικό σωλήνα. Η παρακολούθηση της πορείας της θεραπείας πρέπει να γίνεται εβδομαδιαίως και για μεγάλο χρονικό διάστημα.

       Σημαντικό ρόλο έχει η πρόληψη για αυτό στα σκυλιά πρέπει αν αποφεύγονται η παχυσαρκία και η χορήγηση φαρμάκων που μπορούν να οδηγήσουν σε διαβήτη καθώς να αυξηθεί και η ασκηση τους. 

Εξωκρινής Παγκρεατική Ανεπάρκεια στον σκύλο

          Αγαπητοί αναγνώστες στο άρθρο αυτού του μήνα θα αναφερθούμε στην εξωκρινή ανεπάρκεια του παγκρέατος στον σκύλο. Όπως είναι γνωστό το πάγκρεας έχει διπλό ρόλο, από τη μία πλευρά είναι υπεύθυνο για τη έκκριση της ινσουλίνης, ορμόνης που ρυθμίζει το επίπεδο του ζαχάρου στο αίμα και από την άλλη εκκρίνει διάφορα ένζυμα στο έντερο τα οποία είναι υπεύθυνα για την πέψη των λιπών από τις τροφές. Όταν κάποια από αυτές τις λειτουργίες του διαταραχθεί τότε εμφανίζονται ο σακχαρώδης διαβήτης και η εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια.

       Ως εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια χαρακτηρίζεται το χρόνιο καχεξιογόνο νόσημα του σκύλου, που επέρχεται μετά από ατροφία ή καταστροφή μεγάλου τμήματος (πάνω από 85%)του παγκρεατικού ιστού και που χαρακτηρίζεται από κακή πέψη των τροφών και δευτερογενώς προκαλούμενη κακή απορρόφησή τους. Με άλλα λόγια ο σκύλος μας χάνει βάρος ενώ τρώει ,ίσως και παραπάνω από το κανονικό, και ως ιδιοκτήτες δεν βλέπουμε κάποια εμφανή συμπτώματα κάποιας αρρώστιας.

       Η συνηθέστερη αιτία της νόσου στο σκύλο είναι η ατροφία των αδενοκυψελών του παγκρέατος, η αιτιολογία της οποίας δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως. Πιθανολογείται ότι οφείλεται σε διατροφικές διαταραχές, κληρονομικές ανωμαλίες, τοξικώσεις και ανοσολογικής αιτιολογίας η ιογενή  νοσήματα. Σε σκύλους μεγαλύτερης ηλικίας ως πιθανή αιτία θεωρείται η προοδευτική καταστροφή του παγκρεατικού ιστού εξαιτίας μιας χρόνιας παγκρεατίτιδας η οποία συνοδεύεται και από την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη. Η εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια των νεαρών σκύλων που συνοδεύεται από σακχαρώδη διαβήτη οφείλεται σε συγγενή ατροφία του παγκρέατος.

         Στην εξωκρινή παγκρεατική ανεπάρκεια του σκύλου, λόγω της έλλειψης παγκρεατικών υγρών, εξαιτίας της καταστροφής του μεγαλύτερου τμήματος του παγκρεατικού ιστού, παρατηρείται αρχικά κακή πέψη των συστατικών της τροφής. Καθώς η ασθένεια προχωράει, η κατάσταση του ζώου επιβαρύνεται , καθόσον τα συμπτώματα του ζώου δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της κακής πέψης των τροφών αλλά και της κακής απορρόφησης των συστατικών της τροφής. Η κακή απορρόφηση της τροφής παρουσιάζεται λόγω μορφολογικών και λειτουργικών μεταβολών του βλεννογόνου του λεπτού εντέρου. Οι μορφολογικές μεταβολές αφορούν σε ατροφία των λάχνων του λεπτού εντέρου λόγω έλλειψης του παγκρεατικού υγρού το οποίο έχει τροφική επίδραση πάνω στις λάχνες του εντέρου. Οι λειτουργικές μεταβολές οφείλονται σε διαταραχές των ενζύμων του εντερικού βλεννογόνου καθώς και στην βακτηριακή υπερανάπτυξη , η οποία συμβαίνει λόγω της απουσίας του παγκρεατικού υγρού το οποίο έχει και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Επίσης πολλές φορές στο σκύλο συνυπάρχει και ο σακχαρώδης διαβήτης, ο οποίος πιθανολογείται ότι είναι αποτέλεσμα των ορμονικών διαταραχών που συμβαίνουν λόγω της κακής πέψης και απορρόφησης των τροφών. Η έλλειψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων που παρατηρείται στις εξετάσεις αίματος οφείλεται και αυτή στην κακή απορρόφηση των συστατικών της τροφής. Λόγω των ελλείψεων και των ορμονικών μεταβολών που παρατηρούνται, η κατάσταση του ζώου επιδεινώνεται και εμφανίζονται και άλλες νοσολογικές καταστάσεις όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και οι διάφορες αβιταμινώσεις τα οποία κάνουν την πρόγνωση της νόσου ιδιαίτερα σοβαρή.

        Τα συμπτώματα της εξωκρινής παγκρεατικής ανεπάρκειας είναι αποτέλεσμα των ορμονικών και λειτουργικών διαταραχών που αναφέραμε παραπάνω. Έτσι τα σκυλιά είναι αδύνατα εως τα όρια της απίσχνανσης ενώ τρέφονται με κανονική ποσότητα τροφής, παρουσιάζουν κοπροφαγία η αλλοτροφαγία δηλαδή τρώνε τα ίδια τους τα κόπρανα η οτιδήποτε άλλο (πέτρες, χώμα, χαρτιά κ.α.) στην προσπάθεια τους πάρουν τις απαραίτητες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία που χρειάζονται. Επίσης παρατηρούνται πολυδιψία και πολυουρία που σχετίζονται με τον σακχαρώδη διαβήτη. Τα κόπρανα των σκύλων με εξωκρινή παγκρεατική ανεπάρκεια είναι συνήθως πολτώδη ή διαρροϊκά και σε μεγάλες ποσότητες και έχουν τη μυρωδιά του χαλασμένου βουτύρου λόγω του ότι δεν απορροφώνται τα συστατικά της τροφής και τα λίπη δεν διασπώνται οπότε λαμβάνει χώρα μια αναερόβια ζύμωση τους από τους μικροοργανισμούς που έχουν αναπτυχθεί στο έντερο και γι’ αυτό έχουν αυτή τη μυρωδιά. Ακόμα μπορεί να παρουσιαστούν βορβορυγμοί οι οποίοι να είναι ιδιαίτερα έντονοι λόγω αυτής της ζύμωσης.

      Η διάγνωση είναι δύσκολη και συνήθως τίθεται μετά από καλή κλινική εξέταση, δίνοντας ιδιαίτερη βάση στο ιστορικό του σκύλου, καθώς και στον αποκλεισμό άλλων ασθενειών με παρόμοια συμπτώματα όπως είναι η βακτηριδιακή υπερανάπτυξη, η ύπαρξη παρασίτων στο έντερο, χρόνιες εντεροπάθειες, τα νεοπλάσματα η ατροφία των λαχνών. Επίσης μια ακτινογραφία ή ένα υπερηχογράφημα της κοιλίας θα μας βοηθούσε να αποκλείσουμε κάποια νεοπλάσματα η τοπογραφικές ανωμαλίες του εντέρου ιδιαίτερα στα μεγαλύτερα σε ηλικία ζώα. Οι συνήθεις αιματολογικές και βιοχημικές παράμετροι που ελέγχουμε στις εξετάσεις αίματος βρίσκονται μέσα στα φυσιολογικά όρια. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί το TLI test το οποίο θεωρείται αρκετά αξιόπιστο και μας βοηθά να σιγουρέψουμε τη διάγνωση. Επίσης ενδείξεις μας προσφέρει και η εξέταση των κοπράνων του ζώου για το αν περιέχουν αδιάσπαστα μόρια λίπους σε μεγάλες ποσότητες.

        Η θεραπεία της νόσου περιλαμβάνει τόσο διαιτητικά όσο και φαρμακευτικά μετρά. Τα διαιτητικά περιλαμβάνουν την χορήγηση  τροφής εύπεπτης με πρωτεΐνες υψηλής θρεπτικής αξίας και με χαμηλά λιπαρά ώστε το ζώο να μπορεί να παίρνει τα στοιχεία που χρειάζεται. Τα φαρμακευτικά μέτρα περιλαμβάνουν την χορήγηση παγκρεατικών ενζύμων από το στόμα για όλη του τη ζωή. Τα παγκρεατικά ένζυμα κυκλοφορούν στο εμπόριο με τη μορφή κάψουλας για ανθρώπινη κατανάλωση και η τιμή τους είναι υψηλή, εναλλακτικά οι ιδιοκτήτες μπορούν να προμηθεύονται το πάγκρεας ζώων από τα σφαγεία και να το διατηρούν στον καταψύκτη. Επίσης χορηγούνται αντιβιοτικά για να σταματήσει η υπερανάπτυξη των βακτηρίων . Τέλος αν υπάρχει και άλλη νόσος όπως σακχαρώδης διαβήτης αντιμετωπίζεται και αυτή με την ανάλογη θεραπεία

Η φροντίδα των νεογέννητων και της μητέρας τους

       Αγαπητοί αναγνώστες σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για τη φροντίδα των νεογέννητων κουταβιών καθώς και της μητέρας τους. Η δουλεία του εκτροφέα δεν τελειώνει με το που θα τελειώσει ο τοκετός και θα καθαρίσει τα κουτάβια και τη μητέρα τους, τότε αρχίζει!

       Η σκύλα μετά από κάθε κουτάβι που γεννά, το καθαρίζει και τρώει τα υπολείμματα των εμβρυϊκών υμένων , μια συμπεριφορά απόλυτα φυσιολογική καθώς οι εμβρυϊκοί υμένες περιέχουν ορμόνες οι οποίες βοηθούν το γεννητικό σύστημα της μητέρας να επανέλθει στη φυσιολογική του κατάσταση. Σε αυτή τη φάση θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι η μητέρα δεν γλείφει υπερβολικά τα κουτάβια για να τα καθαρίσει με κίνδυνο να ανοίξει τον ομφάλιο λώρο και να έχουμε εκσπλαχνισμό των κουταβιών. Εάν συμβαίνει κάτι τέτοιο απομακρύνουμε τα κουτάβια από τη μητέρα τους και τα καθαρίζουμε εμείς. Αφού τα νεογέννητα καθαριστούν και θηλάσουν, είναι η σειρά της μητέρας να φάει και να πιει. Θα πρέπει να φέρουμε τα πιάτα με το φαγητό και το νερό στο μέρος που γέννησε καθώς αυτή δεν θα αφήσει τα μωρά μόνα τους για κανένα λόγο. Τα πιάτα θα πρέπει να τοποθετηθούν λίγο ψηλότερα από το δάπεδο, για να αποφύγουμε κάποιο ατύχημα καθώς τα κουτάβια μπορούν να πέσουν μέσα κατά λάθος. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να προσφέρουμε φαγητό και νερό στη σκύλα κάθε 2-4 ώρες. Η τροφή της πρέπει να είναι μιας καλής ποσότητας ξηρά τροφή για κουτάβια γιατί χρειάζεται ενέργεια και πρωτεΐνες για να μπορεί να κατεβάζει αρκετό γάλα για τα μικρά της. Η σκύλα με δυσκολία τις πρώτες μέρες αποχωρίζεται τα μικρά της γι’ αυτό πρέπει να τη βγάζουμε 2-3 φορές την ημέρα για να κάνει τις ανάγκες της. Τις πρώτες ώρες μετά τον τοκετό, όταν την βγάζουμε έξω θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί μήπως γεννήσει κάποιο κουτάβι ακόμα.

    Τα υγιή κουτάβια τώρα, είναι ζωηρά, στρουμπουλά και σθεναρά. Θηλάζουν κάθε 2 ώρες περίπου. Εάν μετά το θηλασμό η κοιλιά τους είναι στρογγυλή και κοιμούνται ήσυχα, σημαίνει ότι τρώνε αρκετά. Σε αντίθετη περίπτωση θα στριφογυρίζουν και θα κλαψουρίζουν συνέχεια. Εάν τα στομάχια τους είναι φουσκωμένα αυτό μπορεί να σημαίνει ότι καταπίνουν αέρα όταν θηλάζουν και για μερικές μέρες ίσως χρειαστεί να τα ταΐζουμε εμείς κάποιες φορές την ημέρα. Η σκύλα μετά από κάθε γεύμα τα γλείφει στην κοιλιά και τον πρωκτό για να προκαλέσει το αντανακλαστικό της ούρησης και της αφόδευσης. Η συμπεριφορά αυτή θα διαρκέσει για τις πρώτες 2-3 εβδομάδες.

     Μετά τις 3 εβδομάδες τα κουτάβια αρχίζουν τα δοκιμάζουν σιγά σιγά την τροφή που τρώει και η σκύλα. Ένας καλός τρόπος για να τα κάνουμε να αρχίσουν να τρώνε στερεή τροφή είναι να ανακατέψουμε στο μπλέντερ 2 κούπες ξηρά τροφή για κουτάβια με γάλα για κουτάβια και λίγο χλιαρό νερό και να τα ανακατέψουμε μέχρι να αποκτήσουν την υφή της φρουτόκρεμας που δίνουμε στα μωρά. Αυτό το μίγμα το αφήνουμε  μέσα στο κουτί με τα κουτάβια, τα οποία αφού παίξουν με αυτό θα δοκιμάσουν και τελικά θα το φάνε. Ότι περισσέψει θα το φάει η σκύλα. Σιγά σιγά το μίγμα θα γίνεται όλο και πιο στερεό, ελαττώνοντας τα υγρά και προσθέτοντας περισσότερη ξηρά τροφή, μέχρι τις 6-7 εβδομάδες οπότε τα κουτάβια θα τρώνε μόνο στερεή τροφή. Από την Πέμπτη εβδομάδα η σκύλα πρέπει να γυρίσει στην τροφή συντήρησης για ενήλικα , με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί η παραγωγή γάλακτος και θα σταματήσει φυσιολογικά στις 7 εβδομάδες που θα απογαλακτιστούν και τα κουτάβια.

     Η υγιεινή του χώρου που μένουν τα κουτάβια έχει μεγάλη σημασία. Το δάπεδο πρέπει να καθαρίζεται τουλάχιστον μια φορά την ημέρα τις πρώτες 2-3 μέρες ενώ όσο τα κουτάβια μεγαλώνουν και τρώνε πιο πολύ αυτό θα πρέπει να γίνεται πιο συχνά. Επίσης θα πρέπει να υπάρχει διαχωρισμός της περιοχής που τρώνε και εκεί που κάνουν τις ανάγκες τους. Τα σκυλιά από τη φύση τους έχουν διαφορετικό μέρος για φαΐ και παιχνίδι και άλλο για να κάνουν τις ανάγκες τους , ο χώρος αυτός μπορεί να διαχωριστεί με ένα μικρό κομμάτι ξύλο. Το δάπεδο του χώρου αυτού πρέπει να στρωθεί με εφημερίδες και από επάνω ροκανίδι. Καλό θα ήταν να είναι από ξύλο που έχει έντονη μυρωδιά  ώστε τα κουτάβια να συνδυάσουν την έντονη οσμή με τον χώρο που κάνουν τις ανάγκες τους οπότε θα είναι πιο εύκολο να εκπαιδευθούν όταν θα πάνε στο καινούργιο τους σπίτι με τον νέο ιδιοκτήτη.

       Τα κουτάβια θα πρέπει να αρχίσουν την αποπαρασίτωση στην ηλικία των 2 εβδομάδων και με επανάληψη στις 4,6 και 8 εβδομάδες και μετά από αυτό κάθε 2 μήνες. Καλό θα είναι μόλις απογαλακτιστούνε τα κουτάβια να επισκεφθούμε τον κτηνίατρο για να τους κάνει έναν έλεγχο για την καρδιά, κήλες που μπορεί να έχουν η κάποια άλλα προβλήματα. Για τη σκύλα όσο θηλάζει θα πρέπει να ελεγχουμε τους μαστούς της και εάν παρουσιάζουν σημάδια μαστίτιδας ( διόγκωση, ερύθημα , πόνο) να ειδοποιούμε τον κτηνίατρο. Τέλος θα πρέπει να κοιτάμε τα νύχια των κουταβιών και να ψαλιδίζουμε τις άκρες τους για να μην τραυματίζουν τους μαστούς της σκύλας.

      Ο εμβολιασμός των κουταβιών αρχίζει την έκτη εβδομάδα και τελειώνει την 12^η-15^η εβδομάδα ανάλογα με το πρόγραμμα που ακολουθούμε. Τα κουτάβια ανοίγουν τα μάτια τους μεταξύ 12 και 15 ημερών και βλέπουν καθαρά από την 21^η ημέρα. Τα δόντια τους αρχίζουν να βγαίνουν τις 2 πρώτες εβδομάδες της ζωής τους, ενώ μέχρι τους 2 μήνες έχουν βγει και τα νεογιλά δόντια (του γάλακτος). Τα μόνιμα δόντια αρχίζουν να βγαίνουν από τους 2.5 μήνες και ολοκληρώνεται η έκφυση στους 7,5 εως 8 μήνες.

     Τα κουτάβια πρέπει από μικρή ηλικία να συνηθίσουν με τους θορύβους είτε αυτοί είναι μέσα στο σπίτι είτε έξω από αυτό ( αυτοκίνητα μηχανάκια κλπ). Από τις 10 εβδομάδες και μετά καλό είναι τα κουτάβια να μένουν για κάποιες ώρες σε δικό τους ξεχωριστό χώρο το καθένα για να ξεκουράζονται.

     Αυτές είναι μερικές συμβουλές πως μπορούμε να φροντίσουμε τα κουτάβια και την μητέρα τους ώστε να μεγαλώσουμε γερά και υγιή σκυλιά, τόσο σωματικά όσο και ψυχικα.

Παθήσεις του νεφρού στον σκύλο

Ο νεφρός είναι ένα πολύ σημαντικό όργανο για τον οργανισμό, αποτελεί το φίλτρο το οποίο καθαρίζει το αίμα από όλες τις βλαβερές τοξίνες βοηθώντας τον οργανισμό να παραμένει υγιής.  Λόγω του ρόλου του κάθε βλάβη του νεφρού μπορεί να απειλήσει τη ζωή του ζώο. Οι ασθένειες του νεφρού μπορεί να είναι οξείες η χρόνιες παθήσεις, στις οξείες καταστάσεις τα συμπτώματα εμφανίζονται ξαφνικά ενώ στις χρόνιες εμφανίζονται σε μεγαλύτερη χρονική περίοδο και συνήθως περνούν απαρατήρητα μέχρι να εμφανιστεί η νεφρική ανεπάρκεια.

     Τα αίτια είναι πολλά, το κυριότερο είναι η ηλικία. Με τα χρόνια ο νεφρός δουλεύει όλο και λιγότερο γι’ αυτό πρέπει σε τακτά χρονικά διαστήματα να ελέγχουμε τη λειτουργία του με εξετάσεις αίματος και να προσέχουμε τη διατροφή του ώστε να μην επιβαρύνουμε τη λειτουργία του. Άλλη σημαντική αιτία είναι οι διάφορες μολύνσεις από βακτήρια , μύκητες ή ιούς. Αυτές εάν δεν αντιμετωπιστούν γρήγορα και αποτελεσματικά οδηγούν σε νεφρική ανεπάρκεια και στο θάνατο του ζώου. Επίσης σημαντική αιτία είναι οι διάφορες τοξικές ουσίες με σημαντικότερη το αντιψυκτικό υγρό για τα ψυγεία των αυτοκινήτων το οποίο μέσα σε 24 ώρες καταστρέφει τελείως τα νεφρά εάν δεν χορηγηθεί γρήγορα το αντίδοτο. Σημαντικά είναι και τα τραύματα των νεφρών τα οποία συμβαίνουν μετά από τροχαία ατυχήματα η πτώσεις από μεγάλο ύψος και τα οποία χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση και πιθανώς χειρουργική επέμβαση για να διορθωθεί το τραύμα.

    Άλλα αίτια τα οποία σχετίζονται περισσότερο με χρόνιες βλάβες του νεφρού είναι ο καρκίνος, η αμυλοείδωση , ο οργανισμός λόγω ανωμαλιών στον μεταβολισμό του παράγει μια πρωτεΐνη το αμυλοειδές η οποία και φράσσει το νεφρό, συγγενής ανωμαλίες του νεφρού, αυτοάνοσα νοσήματα ( ο οργανισμός επιτίθεται στα ίδια του τα όργανα) και παράσιτα ( Dictyophyma renale  ανήκει στην τάξη των νηματωδών σκουληκιών και προσβάλει συνήθως το δεξιό νεφρό).

     Τα συμπτώματα μιας ασθένειας του νεφρού είναι ποικίλα και απαντώνται και σε άλλες ασθένειες οργάνων όπως είναι το πάγκρεας , το συκώτι κ.α. Σε χρόνιες παθήσεις μπορεί τα πρώτα συμπτώματα να περάσουν απαρατήρητα καθώς η ένταση τους είναι χαμηλή. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι: ανορεξία, εμετός, απώλεια βάρους, λήθαργος, διάρροια, καμπούριασμα της πλάτης, κακή όψη τριχώματος. Επίσης στα συμπτώματα περιλαμβάνονται, ανάλογα με το στάδιο που βρίσκεται η ασθένεια, η αυξημένη πρόσληψη νερού( πολυδιψία), η αυξημένη συχνότητα ούρησης( πολυουρία) ή η μείωση της(ολιγοουρία) ή ακόμα και η διακοπή της ούρησης ( ανουρία). Επίσης παρατηρείται η ούρηση κατά τη διάρκεια της νύχτας καθώς και η παρουσία αίματος στα ούρα, ιδίως σε καταστάσεις φλεγμονής.

        Κατά την κλινική εξέταση του ζώου μπορούμε να παρατηρήσουμε, αναιμία, πόνο κατά την ψηλάφηση στην περιοχή των νεφρών, έλκη στο στόμα ( τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας), δύσοσμη αναπνοή καθώς και οιδήματα στα πόδια και στο χαμηλότερο σημείο της κοιλίας.

        Η διάγνωση της ασθένειας θα βασιστεί στο ιστορικό του ζώου, τα αποτελέσματα της κλινικής εξέτασης καθώς και σε αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων τόσο του αίματος όσο και των ούρων. Στο αίμα ελέγχουμε των αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων καθώς τα νεφρά παράγουν μία ορμόνη (ερυθροποιητήνη) η οποία είναι υπεύθυνη για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, βλάβη των νεφρών σημαίνει ελλιπή παραγωγή της ορμόνης και κατά συνέπεια αναιμία. Επίσης την λειτουργία των νεφρών μπορούμε να τη δούμε μετρώντας τις πρωτεΐνες στον ορό του αίματος, την κρεατινίνη καθώς και την ουρία, αύξηση των τιμών τους σημαίνει κάποια βλάβη του νεφρού. Στα ούρα εξετάζουμε το ίζημα για να δούμε αν υπάρχει αίμα ή κύτταρα που να δηλώνουν φλεγμονή η κρύσταλλοι οι οποίοι σημαίνουν ότι υπάρχουν πέτρες στα νεφρά. Επίσης εάν μια πρωτεΐνη η αλβουμίνη είναι σε μεγάλες ποσότητες στα ούρα σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλημα με το νεφρό. Επίσης πολλές πληροφορίες μας δίνουν οι ακτινογραφίες του νεφρού καθώς και το υπερηχογράφημα, τα οποία μπορούν να μας δείξουν την ύπαρξη πετρών, αποστημάτων  η ακόμα και πληγών στο νεφρό.

     Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο της νόσου καθώς και από το στάδιο που βρίσκεται η εξέλιξη της. Σε οξείες καταστάσεις προέχει η ενυδάτωση του ζώου, η απομάκρυνση των τοξινών ,εάν αυτό είναι το αίτιο. Η ενυδάτωση γίνεται με τη χορήγηση υγρών ενδοφλεβίως, επίσης τα διουρητικά θα βοηθήσουν στη γρήγορη απομάκρυνση των τοξινών ώστε η βλάβη που προκαλούν να είναι η ελάχιστη δυνατή. Η χορήγηση αντιβιοτικών βοηθάει σε περίπτωση που ο αιτιολογικός παράγοντας είναι κάποιο βακτήριο. Σε περίπτωση εμετών χορηγούνται αντιεμετικά. Η διατροφή του πρέπει να έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες αλλά αυτές να είναι υψηλής βιολογικής αξίας. Σε χρόνιες καταστάσεις σημαντικό ρόλο παίζει η διατροφή του ζώου η οποία πρέπει να μην επιβαρύνει το νεφρό αλλά ταυτόχρονα να του προσφέρει τις απαραίτητες βιταμίνες και ενέργεια που χρειάζεται. Σημαντικό είναι να έχει πάντα νερό στη διάθεση γιατί ο κίνδυνος αφυδάτωσης είναι μεγάλος. Τέλος πρέπει να γίνονται συχνά εξετάσεις αίματος για να ελέγχεται η πορεία της ασθένειας, επίσης μπορεί να χορηγηθεί ερυθροποιητίνη σε περιπτώσεις σοβαρής αναιμίας.

       Η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική εάν αρχίσει στα πρώτα στάδια της ασθένειας γι αυτό είναι απαραίτητος ο έλεγχος του ζώου μας από τον κτηνίατρο ,ιδίως εάν παρουσιάζει κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέραμε παραπάνω. Ακόμα και σε χρόνιες καταστάσεις με τη σωστή αγωγή ο σκύλος μας μπορεί να ζήσει αρκετά χρόνια.

Ο τύφος στον σκύλο

        Ο τύφος είναι μια μολυσματική-μεταδοτική ασθένεια του σκύλου και ιδίως των κουταβιών ηλικίας 2-4 μηνών. Μπορούν να μολυνθούν και μεγαλύτερης ηλικίας σκύλοι αλλά τα συμπτώματα είναι πιο ήπια. Υπεύθυνος για την αρρώστια είναι ένας ιός της οικογένειας των Parvoviridae,(CPV-2) είναι συγγενής ιός με αυτόν της πανλευκοπενίας της γάτας . Ο ιός είναι ανθεκτικός στο εξωτερικό περιβάλλον και μπορεί να αντέξει για χρόνια μέσα σε κόπρανα άρρωστου σκύλου. Τα συνηθισμένα απολυμαντικά ( χλωρίνη ) τον καταστρέφουν με ευκολία. Η ασθένεια εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ  τη δεκαετία του 70 και πιστεύεται ότι πρόκειται για μετάλλαξη του ιού της γάτας που προσαρμόστηκε στο σκύλο. ¨Όπως είπαμε είναι ευαίσθητοι στη μόλυνση οι νεαροί σκύλοι ηλικίας 2-4 των οποίων οι μάνες δεν ήταν εμβολιασμένες ενώ οι μεγαλύτερης ηλικίας περνούν μια πιο ήπιας μορφής ασθένεια.

          ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ : Ο ιός αναπτύσσεται στα επιφανειακά κύτταρα του εντέρου και πιστεύεται ότι η διείσδυση του ευνοείται από τη ύπαρξη και ενός άλλου ιού (corona) . Στην αρχή εμφανίζεται ανορεξία και απάθεια η οποία ακολουθείται από την εμφάνιση του εμετού ,ο οποίος στην αρχή είναι με υπολείμματα τροφής για να γίνει στη συνέχεια κιτρινωπός και αφρώδης. Η διάρροια  εμφανίζεται 12-24 ώρες μετά τον εμετό και στην αρχή έχει χρώμα καφέ-κίτρινο για να γίνει αργότερα αιμορραγική . Η θερμοκρασία του ζώου είναι ανεβασμένη στην αρχή και μπορεί να φτάσει μέχρι 40-41 βαθμούς Κελσίου. Εξαιτίας των συνεχών εμετών και της διάρροιας το σκυλί αφυδατώνεται γρήγορα με αποτέλεσμα ο θάνατος να έρθει 48 εως 72 ώρες μετά τα συμπτώματα εάν δεν γίνει θεραπεία.

       Στα πολύ νεαρά κουτάβια μπορεί να εμφανιστεί η μυοκαρδική μορφή της ασθένειας όπου ο ιός προσβάλλει την καρδία . Στην αρχή εμφανίζεται μια κατάσταση αδιαθεσίας  η οποία ακολουθείται απότομα από δύσπνοια  προσπάθειες για εμετό και καρδιακές αρρυθμίες . Ο θάνατος είναι γρήγορος εξαιτίας της καρδιακής ανεπάρκειας .

         Στα ενήλικα ζώα ο τύφος εξελίσσεται με ήπια συμπτώματα. Τα ζώα παρουσιάζουν σημάδια μιας γαστρεντερίτιδας , τα οποία πολλές φορές περνούν απαρατήρητα.

          ΘΕΡΑΠΕΙΑ : Ο τύφος προκαλείται από έναν ιό οπότε δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο αντιβιοτικό που να τον εξαλείφει . Η θεραπεία είναι μόνο συμπτωματική , δηλαδή προσπαθούμε να μειώσουμε την βαρύτητα των συμπτωμάτων και τις επιπλοκές τους. Έτσι  στα κουτάβια που παρουσιάζουν τα συμπτώματα χορηγούμε ορό ενδοφλέβια η στο δέρμα εως και δύο φορές την ημέρα χορηγούμε αντιβιοτικά για να προλάβουμε τις βακτηριδιακές επιμολύνσεις ,αντιεμετικά και αντιδιαρροϊκά  φάρμακα για να περιορίσουμε την αφυδάτωση. Η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει και πέντε – έξι μέρες ωσότου υποχωρήσουν τα συμπτώματα και το σκυλί αρχίσει να τρώει και  πάλι.

            ΠΡΟΛΗΨΗ: Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη και αυτή γίνεται μέσω των εμβολιασμών. Καλό είναι να εμβολιάζεται και η μητέρα κάθε χρόνο ώστε να μεταδίδει αντισώματα στα κουτάβια τα οποία τα προφυλάσσουν τον πρώτο μήνα μέχρι να αρχίσουμε τους εμβολιασμούς στα κουτάβια. Ο εμβολιασμός πρέπει να αρχίζει στις σαράντα μέρες μετά  τη γέννα ώστε στις δώδεκα εβδομάδες που εξαντλούνται τα μητρικά αντισώματα να μπορούν τα νεαρά σκυλάκια να παράγουν τα δικά τους. Επίσης τα κουτάβια πρέπει να είναι σε περιορισμένο χώρο για τους πρώτους μήνες της ζωής τους ώστε να αποφεύγεται η επαφή με άλλα ενήλικα σκυλιά τα οποία μπορεί να είναι φορείς του ιού.  Καλό θα ήταν και ο χώρος που θα μείνουν τα κουτάβια να απολυμανθεί πριν μπουν αυτά μέσα. Επίσης όταν αγοράζουμε ένα σκυλί καλό θα ήταν να κοιτάμε εάν η μητέρα ήταν εμβολιασμένη ,εάν δεν έχει εμβολιαστεί τον τελευταίο χρόνο θα πρέπει να αρχίσουμε τον εμβολιασμό του κουταβιού άμεσα . Επίσης υπάρχουν και τεστ τα οποία μπορούν να γίνουν και να μας δείξουν εάν το σκυλί έχει τον ιό του τύφου πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα. Έτσι μπορούμε να αρχίσουμε τη θεραπεία αμέσως , ώστε να περάσει το σκυλί την αρρώστια όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα.

        Τα σκυλιά που αναρρώνουν από την ασθένεια  πρέπει να τρέφονται με ειδικής συστασης τροφές είναι πιο ευπεπτες και δεν επιβαρύνουν το πεπτικό σύστημα. Εάν καταστραφεί μεγάλο μέρος του εντερικού βλεννογόνου  το σκυλί θα πρέπει να τρέφεται με την ειδική αυτή τροφή όλη του τη ζωή  για να μπορέσει να αναπτυχθεί σωστά και να μην είναι καχεκτικό

Επιληψία στον σκύλο

   Αγαπητοί αναγνώστες σήμερα θα μιλήσουμε για την επιληψία στον σκύλο, την διάγνωση της , τα αίτια της και την θεραπεία της. Η επιληψία ανήκει στις παθήσεις του νευρικού συστήματος που χαρακτηρίζονται ως παροξυστικά σύνδρομα. Ως επιληψία ορίζεται το αποτέλεσμα παροξυστικής αλλά συντονισμένης εκπόλωσης μιας ή περισσοτέρων ομάδων το φλοιού ή των υποφλοιωδών περιοχών του εγκεφάλου και χαρακτηρίζεται από διαταραχές της συνείδησης και της συμπεριφοράς σε συνδυασμό με απροαίρετη κινητική συμπεριφορά.

   Η επιληψία χωρίζεται στην ιδιοπαθής ή πρωτογενή επιληψία και στην επίκτητη ή δευτερογενής επιληψία. Η πρωτογενής επιληψία οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες  και εμφανίζεται νωρίς στη ζωή του σκύλου , από 6 μηνών εως 2-3 χρονών. Πολλές φορές η ακριβή αιτιολογία της είναι άγνωστη για αυτό λέγεται και ιδιοπαθής. Η δευτερογενής επιληψία είναι συνήθως το αποτέλεσμα κάποιας άλλης ασθένειας ή τραυματισμού. Η διαφορά της με την πρωτογενή είναι ότι μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία του ζώου και συνήθως προϋπάρχουν σημάδια μιας ασθένειας.  Τα συνήθη αίτια είναι μεταβολικά νοσήματα ( ηπατική εγκεφαλοπάθεια, υπογλυκαιμία, υπασβεστιαιμία κ.α.), λοιμώδη νοσήματα (λύσσα, μόρβα, ερλιχίωση, μύκητες  , τοξόπλασμα), τέλος είναι οι τραυματισμοί του εγκεφάλου και οι δηλητηριάσεις με βαριά μέταλλα, φυτοφάρμακα κ.α.

   Το μοναδικό σύμπτωμα της επιληψίας είναι οι επιληπτικές κρίσεις. Αυτές χωρίζονται σε γενικευμένες βαριάς μορφής και σε εντοπισμένες που μπορεί να είναι απλέ ς κινητικές ,σύνθετες ή ψυχοκινητικές και απλές ή σύνθετες με δευτερογενή γενίκευση. Το 80% των επιληπτικών σκύλων εμφανίζει τις γενικευμένες βαριάς μορφής κινητικές κρίσεις. Αυτές χαρακτηρίζονται από διαταραχές της συνείδησης, τονικούς, κλονικούς ή τονικοκλονικούς μυϊκούς σπασμούς και απροαίρετη ούρηση και αφόδευση. Οι κρίσεις μπορεί να εμφανίζονται μια φορά το 24ωρο ( μεμονωμένες), να είναι περισσότερες από μια για το ίδιο χρονικό διάστημα(ομαδικές) η να επαναλαμβάνονται σε διάστημα μισής ώρας(επιληπτική κατάσταση).

    Στην επιληπτική κρίση διακρίνουμε τρία στάδια, το πρόδρομο ή αύρα, το κύριο και το μετεπιληπτικό. Στην αύρα ο σκύλος συνήθως παρουσιάζει ανησυχία , άσκοπη περιπλάνηση και συνεχή γαβγίσματα , ενώ αναζητά την παρουσία του ιδιοκτήτη του. Σε πολλά ζώα αυτό απουσιάζει ή περνάει απαρατήρητο από τον ιδιοκτήτη. Στο κύριο στάδιο η κρίση διαρκεί από 30 δευτερόλεπτα μέχρι μερικά λεπτά και χαρακτηρίζεται από τονικούς ή κλονικούς σπασμούς ακράτεια ούρων και κοπράνων. Κατά τη διάρκεια του τρίτου σταδίου οι σκύλοι παρουσιάζουν ανησυχία, αποπροσανατολισμό, κατάπτωση, πολυφαγία και πολυδιψία. Τα συμπτώματα του μετεπιληπτικού σταδίου μπορεί να διαρκέσουν από λίγα λεπτά μέχρι 24 ώρες.

   Οι απλές ή σύνθετες επιληπτικές κρίσεις που  απαντώνται στο υπόλοιπο 20% των επιληπτικών σκύλων, οφείλονται συνήθως σε εστιακή οργανική εγκεφαλοπάθεια και κλινικά εκδηλώνονται με εντοπισμένη κινητική δραστηριότητα (σπασμοί ομάδας μυών) αυτόνομη δραστηριότητα και διαταραχές της συμπεριφοράς, που μπορεί να διαρκέσουν για αρκετές ώρες.

    Η διάγνωση βασίζεται στην λεπτομερή  περιγραφή του ιδιοκτήτη. Η νευρολογική εξέταση, οι βιοχημικές και αιματολογικές εξετάσεις καθώς και εξειδικευμένες διαγνωστικές τεχνικές όπως η μαγνητική τομογραφία και ο έλεγχος του εγκεφαλονωτιαίου υγρού βοηθούν στον καθορισμό του αίτιου των κρίσεων.

   Η επιληψία είναι μια ανίατη νόσος και αυτό πρέπει να το κατανοήσει ο ιδιοκτήτης, παρόλα τα φάρμακα που κυκλοφορούν υπάρχει η πιθανότητα κάποια στιγμή να επανεμφανίσει τα συμπτώματα. Στόχος της φαρμακευτικής αγωγής είναι είτε να εξάλειψη τις επιληπτικές κρίσεις μειώσει στο ελάχιστο την εμφάνιση τους χωρίς ιδιαίτερες παρενέργειες για το ζώο. Για αυτό το λόγο η αντιεπιληπτική αγωγή δεν είναι απαραίτητη σε σκύλους που παρουσιάζουν 1-2 κρίσεις σε διάστημα 6 μηνών. Η αγωγή αρχίζει αν οι κρίσεις επαναλαμβάνονται με συχνότητα μικρότερη των 6εβδομάδων.

    Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι δυο η φαινοβαρβιτάλη και το βρωμιούχο κάλιο. Αυτά μπορεί να δοθούν μόνα τους η σε συνδυασμό μεταξύ τους. Η φαινοβαρβιτάλη μεταβολίζεται στο συκώτι και επειδή ο ρυθμός της μεταβολισμού είναι διαφορετικός  από σκύλο σε σκύλο θα πρέπει 20 μέρες μετά την έναρξη της θεραπείας να γίνεται υπολογισμός  της συγκέντρωσης της στο αίμα και μετά να ρυθμίζεται η δόση ανάλογα με τα αποτελέσματα. Αφού γίνει η πρώτη ρύθμιση μετά θα πρέπει να γίνονται εξετάσεις κάθε εξάμηνο για να ελέγχεται η συγκέντρωση αν παραμένει στα θεραπευτικά πλαίσια η αν προκαλεί πρόβλημα στο συκώτι που είναι μία από τις παρενέργειες της φαινοβαρβιτάλης.

    Το βρωμιούχο κάλιο έχει το πλεονέκτημα ότι δεν περνάει καθόλου από το συκώτι οπότε μπορεί να δοθεί και σε ζώα που έχουν πρόβλημα με το συκώτι. Και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να γίνεται περιοδικός προσδιορισμός της συγκέντρωσης του στο αίμα και έλεγχος της λειτουργίας των νεφρών. Σε περίπτωση που η αγωγή με μία από τις δύο ουσίες αποτύχει τότε δοκιμάζεται ο συνδυασμός και τον δύο που έχει το πλεονέκτημα της μικρότερης δόσης από τα καθένα αλλά μεγαλύτερο ποσοστό έλεγχου των κρίσεων.

   Τελειώνοντας πρέπει να πούμε ότι υπάρχει και ένα ποσοστό 20-30% περίπου σκύλων που δεν ανταποκρίνονται σε κανένα είδος θεραπείας  και για αυτά εάν οι κρίσεις γίνουν πολύ συχνές υπάρχει ο κίνδυνος να πεθάνουν λόγω επιπλοκών κατά τη διάρκεια των κρίσεων είτε να προτιμηθεί η ευθανασία εάν το ζώο πλέον δεν έχει ποιότητα ζωής.

Αγονιμότητα στον σκύλο

    Στο άρθρο αυτού του μήνα θα αναφερθούμε στην αγονιμότητα στον σκύλο , είτε είναι θηλυκό είτε αρσενικό. Με τον όρο αγονιμότητα εννοούμε την αδυναμία παραγωγής απογόνων. Τα αίτια είναι πολλά αλλά για να την κατανοήσουμε θα πρέπει να περιγράψουμε τον φυσιολογικό αναπαραγωγικό κύκλο.

    Ο κύκλος στη σκύλα διαρκεί 6 μήνες κατά μέσο όρο και χωρίζεται σε 4 περιόδους. Στον άνοιστρο που είναι το μεγαλύτερο μέρος του οιστρικού κύκλου περίπου 4-5 μήνες και σε αυτήν την περίπτωση απουσιάζουν τα σημάδια του οίστρου και το σκυλί είναι σε κατάσταση ηρεμίας. Η δεύτερη φάση είναι αυτή του προοίστρου που διαρκεί από 3-14 μέρες  όπου παρατηρούνται φούσκωμα του αιδοίου, και αιμορραγικό έκκριμα από τον κόλπο. Η Τρίτη φάση είναι ο οίστρος, περίοδος κατά την οποία λαμβάνει χώρα η ωοθηλακιορηξία και χαρακτηρίζεται από την αποδοχή επίβασης από το αρσενικό. Τελευταία φάση είναι ο δίοιστρος όπου αρχίζει να ξεπρήζεται το αιδοίο και βγάζει βλεννώδες έκκριμα για μερικές μέρες.

   Τα αίτια της αγονιμότητας είναι είτε οργανικά που οφείλονται στον οργανισμό , είτε τεχνικά που οφείλονται στους ιδιοκτήτες η σε αυτούς που επιβλέπουν το ζευγάρωμα. Στα οργανικά αίτια έχουμε την αδυναμία έναρξης του αναπαραγωγικού κύκλου. Ορισμένες σκύλες μπορεί να εμφανίσουν τον πρώτο οίστρο τους σε ηλικία 24 μηνών.  Όσες ξεπερνούν αυτό το όριο πρέπει να ελεγχθούν για παθήσεις του θυρεοειδή, των επινεφριδίων και να ελεγχθούν η λειτουργικότητα των ωοθηκών και ίσως χρειαστεί να γίνει και διερευνητική λαπαροτομη για να βεβαιώσουμε την ύπαρξη των ωοθηκών.  Τέλος θα πρέπει να ελεγχθεί και αν υπάρχει κάποια χρωμοσωμιακή ανωμαλία εξετάζοντας το DNA  της σκύλας. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ο παρατεταμένος άνοιστρος. Φυσιολογικά μπορεί να διαρκέσει από 4 εως 12 μήνες, περίοδοι μικρότεροι ή μεγαλύτερη από αυτό το διάστημα χαρακτηρίζονται παθολογικοί. Θα πρέπει να ελεγχθεί ο σκύλος για πρόβλημα στον θυρεοειδή αδένα ή την ύπαρξη κύστεων στις ωοθήκες. Άλλο ένα πρόβλημα είναι ο σιωπηλός οίστρος. Σε αυτόν η σκύλα παρουσιάζει ωοθυλάκιορρηξια χωρίς να εμφανίζει τα χαρακτηριστικά συμπτώματα του οίστρου με αποτέλεσμα ναμην μπορούμε να βρούμε την περίοδο να ζευγαρώσει . Τέλος τα μικρά διαστήματα μεταξύ των οίστρων μπορούν να προκαλέσουν αγονιμότητα επειδή η μήτρα δεν έχει προλάβει να συνέλθει από την επίδραση των οιστρογόνων ν με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η ένωση ωαρίου με το σπερματοζωάριο.

   Η απουσία ωοθηλάκιορρηξιας είναι ένας ακόμα λόγος αγονιμότητας. Η σκύλα μπορεί να εμφανίζει κανονικά τον οιστρικό κύκλο χωρίς να έχει ωοθηλάκιορρηξιας με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αναπαράγει. Η διάγνωση αυτής της παθήσεως γίνεται μόνο με τον υπολογισμό της ορμόνης προγεστερόνη στον ορό του αίματος. Τέλος διάφορες παθήσεις της μήτρας όπως ενδομητρίτιδες, κυστική υπερπλασία  κ.α. οδηγούν στην εμπόδιση κατασκήνωσης του ωαρίου στην μήτρα για να εξελιχθεί ομαλά η εγκυμοσύνη. Τέλος η χρήση κάποιων φαρμάκων κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, η μόλυνση από μικρόβια όπως κ βρουκέλλα, οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες και οι ορμονικές δυσλειτουργίες μπορεί να προκαλέσουν απορρόφηση και αποβολή των εμβρύων.

     Μια άλλη κατηγορία παραγόντων που μπορούν να οδηγήσουν στην αγονιμότητα έχει να κάνει με τα λάθη που γίνονται από τους ιδιοκτήτες και τους ανθρώπους που έχουν αναλάβει να χειριστούν τα ζώα κατά το ζευγάρωμα.  Το πιο συχνό λάθος είναι ο ακατάλληλος χρόνος ζευγαρώματος.  Χρησιμοπούνται διάφοροι τρόποι για τον καθορισμό της ωοθηλάκιορρηξιας , αυτοί είναι εμπειρικοί όπως το χρώμα του εκκρίματος, η μαλακή σύσταση των χειλών του αιδοίου και το κολπικό επίχρισμα. Όλα τα παραπάνω δεν μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια το χρόνο της ωοθηλάκιορρηξιας και μαζί με την μεγάλη διακύμανση της περιόδου ωοθηλακιορρηξιας στο σκύλο κάνουν δύσκολο το έργο του προσδιορισμού του κατάλληλου  χρόνου  για ζευγάρωμα, με αποτέλεσμα τις συχνές αποτυχίες και τελικά να μην έχουμε παραγωγή απογόνων. Ο πιο ακριβής τρόπος προσδιορισμού της ωοθηλάκιορρηξιας είναι ο προσδιορισμός της ορμόνης προγεστερόνης στον ορό του αίματος που μας επιτρέπει να καθορίσουμε με ακρίβεια τον χρόνο ζευγαρώματος με αποτέλεσμα να έχουμε πολλές επιτυχείς συζεύξεις.

   Ένα άλλο πρόβλημα έχει να κάνει με λάθη κατά την τεχνητή σπερματέγχυση και την σύζευξη. Για να είναι γόνιμο το ζευγάρωμα θα πρέπει το σπέρμα να φτάσει στο έξω στόμιο του τραχήλου, εάν αυτό δεν γίνει λόγω ανεπαρκούς διείσδυσης του πέους ή λάθους τοποθέτησης του καθετήρα της τεχνητής σπερματέγχυσης , μειώνεται το ποσοστό της γονιμότητας.

    Στον αρσενικό σκύλο τα αίτια της αγονιμότητας έχουν να κάνουν κατά κύριο λόγο με προβλήματα στους όρχεις και στην παραγωγή και μορφολογία του σπέρματος. Ο αρσενικός σκύλος μπορεί να παρουσιάσει ολιγοσπερμία, μειωμένο αριθμό σπερματοζωαρίων ανά εκσπερμάτωση, ασπερμία ή αζωοσπερμία ,που είναι η απουσία σπερματοζωαρίων από την εκσπερμάτωση και τέλος η μη ολοκληρωμένη εκσπερμάτωση κατά την οποία ενώ ο σκύλος έχει κανονικά γενετήσια ορμή η εκσπερμάτωση έχει πολύ μικρότερο όγκο από το κανονικό.  Οι δυο πρώτες καταστάσεις έχουν να κάνουν με προβλήματα λειτουργίας των όρχεων , όπως νεοπλασίες των όρχεων, μολύνσεις , διάφορα φάρμακα κλπ. Η μη ολοκληρωμένη εκσπερμάτωση έχει να κάνει κυρίως με νεαρούς και άπειρους σκύλους  καθώς και με σκυλια που είναι φοβικά ή υποτελή. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να έχουμε αποτυχημένες συζεύξεις και κατά συνέπεια την πρόκληση αγονιμότητας.

    Στον αρσενικό σκύλο δεν υπάρχουν θεραπείες για την αγονιμότητα. Μόνο στην περίπτωση της ολιγοσπερμίας μπορεί να δοκιμασθεί η τεχνητή σπερματέγχυση