Στο άρθρο αυτού του μήνα θα αναφερθούμε στην αγονιμότητα στον σκύλο , είτε είναι θηλυκό είτε αρσενικό. Με τον όρο αγονιμότητα εννοούμε την αδυναμία παραγωγής απογόνων. Τα αίτια είναι πολλά αλλά για να την κατανοήσουμε θα πρέπει να περιγράψουμε τον φυσιολογικό αναπαραγωγικό κύκλο.
Ο κύκλος στη σκύλα διαρκεί 6 μήνες κατά μέσο όρο και χωρίζεται σε 4 περιόδους. Στον άνοιστρο που είναι το μεγαλύτερο μέρος του οιστρικού κύκλου περίπου 4-5 μήνες και σε αυτήν την περίπτωση απουσιάζουν τα σημάδια του οίστρου και το σκυλί είναι σε κατάσταση ηρεμίας. Η δεύτερη φάση είναι αυτή του προοίστρου που διαρκεί από 3-14 μέρες όπου παρατηρούνται φούσκωμα του αιδοίου, και αιμορραγικό έκκριμα από τον κόλπο. Η Τρίτη φάση είναι ο οίστρος, περίοδος κατά την οποία λαμβάνει χώρα η ωοθηλακιορηξία και χαρακτηρίζεται από την αποδοχή επίβασης από το αρσενικό. Τελευταία φάση είναι ο δίοιστρος όπου αρχίζει να ξεπρήζεται το αιδοίο και βγάζει βλεννώδες έκκριμα για μερικές μέρες.
Τα αίτια της αγονιμότητας είναι είτε οργανικά που οφείλονται στον οργανισμό , είτε τεχνικά που οφείλονται στους ιδιοκτήτες η σε αυτούς που επιβλέπουν το ζευγάρωμα. Στα οργανικά αίτια έχουμε την αδυναμία έναρξης του αναπαραγωγικού κύκλου. Ορισμένες σκύλες μπορεί να εμφανίσουν τον πρώτο οίστρο τους σε ηλικία 24 μηνών. Όσες ξεπερνούν αυτό το όριο πρέπει να ελεγχθούν για παθήσεις του θυρεοειδή, των επινεφριδίων και να ελεγχθούν η λειτουργικότητα των ωοθηκών και ίσως χρειαστεί να γίνει και διερευνητική λαπαροτομη για να βεβαιώσουμε την ύπαρξη των ωοθηκών. Τέλος θα πρέπει να ελεγχθεί και αν υπάρχει κάποια χρωμοσωμιακή ανωμαλία εξετάζοντας το DNA της σκύλας. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ο παρατεταμένος άνοιστρος. Φυσιολογικά μπορεί να διαρκέσει από 4 εως 12 μήνες, περίοδοι μικρότεροι ή μεγαλύτερη από αυτό το διάστημα χαρακτηρίζονται παθολογικοί. Θα πρέπει να ελεγχθεί ο σκύλος για πρόβλημα στον θυρεοειδή αδένα ή την ύπαρξη κύστεων στις ωοθήκες. Άλλο ένα πρόβλημα είναι ο σιωπηλός οίστρος. Σε αυτόν η σκύλα παρουσιάζει ωοθυλάκιορρηξια χωρίς να εμφανίζει τα χαρακτηριστικά συμπτώματα του οίστρου με αποτέλεσμα ναμην μπορούμε να βρούμε την περίοδο να ζευγαρώσει . Τέλος τα μικρά διαστήματα μεταξύ των οίστρων μπορούν να προκαλέσουν αγονιμότητα επειδή η μήτρα δεν έχει προλάβει να συνέλθει από την επίδραση των οιστρογόνων ν με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η ένωση ωαρίου με το σπερματοζωάριο.
Η απουσία ωοθηλάκιορρηξιας είναι ένας ακόμα λόγος αγονιμότητας. Η σκύλα μπορεί να εμφανίζει κανονικά τον οιστρικό κύκλο χωρίς να έχει ωοθηλάκιορρηξιας με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αναπαράγει. Η διάγνωση αυτής της παθήσεως γίνεται μόνο με τον υπολογισμό της ορμόνης προγεστερόνη στον ορό του αίματος. Τέλος διάφορες παθήσεις της μήτρας όπως ενδομητρίτιδες, κυστική υπερπλασία κ.α. οδηγούν στην εμπόδιση κατασκήνωσης του ωαρίου στην μήτρα για να εξελιχθεί ομαλά η εγκυμοσύνη. Τέλος η χρήση κάποιων φαρμάκων κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, η μόλυνση από μικρόβια όπως κ βρουκέλλα, οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες και οι ορμονικές δυσλειτουργίες μπορεί να προκαλέσουν απορρόφηση και αποβολή των εμβρύων.
Μια άλλη κατηγορία παραγόντων που μπορούν να οδηγήσουν στην αγονιμότητα έχει να κάνει με τα λάθη που γίνονται από τους ιδιοκτήτες και τους ανθρώπους που έχουν αναλάβει να χειριστούν τα ζώα κατά το ζευγάρωμα. Το πιο συχνό λάθος είναι ο ακατάλληλος χρόνος ζευγαρώματος. Χρησιμοπούνται διάφοροι τρόποι για τον καθορισμό της ωοθηλάκιορρηξιας , αυτοί είναι εμπειρικοί όπως το χρώμα του εκκρίματος, η μαλακή σύσταση των χειλών του αιδοίου και το κολπικό επίχρισμα. Όλα τα παραπάνω δεν μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια το χρόνο της ωοθηλάκιορρηξιας και μαζί με την μεγάλη διακύμανση της περιόδου ωοθηλακιορρηξιας στο σκύλο κάνουν δύσκολο το έργο του προσδιορισμού του κατάλληλου χρόνου για ζευγάρωμα, με αποτέλεσμα τις συχνές αποτυχίες και τελικά να μην έχουμε παραγωγή απογόνων. Ο πιο ακριβής τρόπος προσδιορισμού της ωοθηλάκιορρηξιας είναι ο προσδιορισμός της ορμόνης προγεστερόνης στον ορό του αίματος που μας επιτρέπει να καθορίσουμε με ακρίβεια τον χρόνο ζευγαρώματος με αποτέλεσμα να έχουμε πολλές επιτυχείς συζεύξεις.
Ένα άλλο πρόβλημα έχει να κάνει με λάθη κατά την τεχνητή σπερματέγχυση και την σύζευξη. Για να είναι γόνιμο το ζευγάρωμα θα πρέπει το σπέρμα να φτάσει στο έξω στόμιο του τραχήλου, εάν αυτό δεν γίνει λόγω ανεπαρκούς διείσδυσης του πέους ή λάθους τοποθέτησης του καθετήρα της τεχνητής σπερματέγχυσης , μειώνεται το ποσοστό της γονιμότητας.
Στον αρσενικό σκύλο τα αίτια της αγονιμότητας έχουν να κάνουν κατά κύριο λόγο με προβλήματα στους όρχεις και στην παραγωγή και μορφολογία του σπέρματος. Ο αρσενικός σκύλος μπορεί να παρουσιάσει ολιγοσπερμία, μειωμένο αριθμό σπερματοζωαρίων ανά εκσπερμάτωση, ασπερμία ή αζωοσπερμία ,που είναι η απουσία σπερματοζωαρίων από την εκσπερμάτωση και τέλος η μη ολοκληρωμένη εκσπερμάτωση κατά την οποία ενώ ο σκύλος έχει κανονικά γενετήσια ορμή η εκσπερμάτωση έχει πολύ μικρότερο όγκο από το κανονικό. Οι δυο πρώτες καταστάσεις έχουν να κάνουν με προβλήματα λειτουργίας των όρχεων , όπως νεοπλασίες των όρχεων, μολύνσεις , διάφορα φάρμακα κλπ. Η μη ολοκληρωμένη εκσπερμάτωση έχει να κάνει κυρίως με νεαρούς και άπειρους σκύλους καθώς και με σκυλια που είναι φοβικά ή υποτελή. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να έχουμε αποτυχημένες συζεύξεις και κατά συνέπεια την πρόκληση αγονιμότητας.
Στον αρσενικό σκύλο δεν υπάρχουν θεραπείες για την αγονιμότητα. Μόνο στην περίπτωση της ολιγοσπερμίας μπορεί να δοκιμασθεί η τεχνητή σπερματέγχυση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου